Qırımtatar Maaliy Merkezi idaresiniñ yolbaşçısı, Qırımtatar Milliy Meclisniñ azası Eskender Bariyevniñ Avropada Havfsızlıq ve İşbirlik Teşkilâtınıñ “Söz serbestligi ve onıñ diger temelli serbestliklernen bağı” mevzusındaki insan ölçevi boyunca qoşumca muşaverede yapılğan beyanatı.
Sayğılı muşavere iştirakçileri!
Lüksemburg Beyannamesine qol tutqan teşkilât azalarına minnetdarlıq bildirem.
2014 seneden berli, Rusiye Qırımnı işğal etken soñ, yarımadada söz, vicdan ve tınç toplaşuvlar üriyetleri bozula. Bu vaziyet menfiy şekilde qırımtatar halqına tesir ete.
Men Qırımnıñ tamır halqınıñ temsiliy organı – Qırımtatar Milliy Meclisniñ azası olam.
Meclis – qırımtatar halqınıñ salâhiyetli temsiliy organıdır. O, Qurultayda saylanıp, Ukraina qanunları ve halqara uquqnıñ qaidelerine köre areket ete. Meclisniñ esas maqsadı – qırımtatarlarğa qarşı Sovet Birligi tarafından yapılğan soyqırımnıñ aqibetlerini yoq etmesidir.
Rusiyeniñ Yuqarı mahkemesi 2016 senesi sentâbrniñ 29-da Meclisnı ekstremist teşkilâtı olaraq tanıp, onıñ faaliyetini yasaq etti. Böyleliknen qırımtatarlarnıñ temsiliy institutlarını idare etmege ortaq aqqı bozuldı.
İşğalci akiyemiyet, qırımtatar halqı içün müim qararlar qabul etken Mecliske toplaşuvlarnı ötkermege yasaq etti.
Rusiye Federal havfsızlıq hızmeti bazı Meclis azaları ve Qurultay vekillerine qarşı daimiy basqı siyasetini ötkere.
Men öz evimde, Qırımda, yaşap olamayım. Maña qarşı Rusiye Federal havfsızlıq hızmeti basqı yapıp, cinaiy davalarnı açtı. Quvetçiler evelden bir şey tapmaycaqlarını bilip, evimde tintüv keçirdiler. Tintüvler ve yaqalavlar çeşit seviyeli meclislerniñ 20 azasında ötkerildi.
Birleşken Milletler, Avropada Havfsızlıq ve İşbirlik Teşkilâtı, Avropa Şurası ve başqa halqara teşkilâtlarnıñ toplaşuvlarında faal şekilde iştirak etkenim içün işğalci mahkemeler meni ğıyaben yaqalap, halqara qıdıruvğa ilân ettiler.
Qırımtatar halqınıñ liderleri Mustafa Cemilev ve Refat Çubarov öz Vatanından sürgün etildiler. 2020 senesi işğalciler olarğa qarşı yañı cinaiy davalarnı açtılar.
Jurnalist Gülsum Halilovanı ecnebiy devlette silâlı birleşmede iştirak etkeninde qabaatlap, ğıyaben yaqaladılar.
İşğalci akimiyet qırımtatar halqınıñ söz serbestligi kerçekleştirüviniñ bütün şekillerini bastıra. Mayısnıñ 18-zi – qırımtatar halqınıñ soyqırımı qurbanlarınıñ hatıra künüdir. Er yıl yarımadanıñ bütün köşelerinde matem merasimleri ötkerile edi. Lâkin Qırım işğal etilgenden soñ işğalci akimiyet matem mitinglerini ötkermege yasaq etti.
Yılnıñ başından berli 70 faal fevralniñ 23-den iyunniñ 26-na qadar miting, yürüş, aktsiyalar keçirilüvine ruhset berilmemesine dair tenbiler aldı.
Meclis faaliyeti yasaq etilgen içün qırımtatar halqı Qırımda öz temsiliy organlarnıñ demokratik saylavlarınıñ ötkerilüvi aqqından marum etildi.
Tarif etilgen söz serbestligi bozıluvınıñ adiseleri az degil. Bu – Qırımnıñ tamır halqınıñ cemaat faaliyetini bastırmaq içün yapılğan daimiy ameliyattir.
Tevsiyeler:
Halqara seviyede:
1. Avropada Havfsızlıq ve İşbirlik Teşkilâtınıñ azaları olğan devletlerge Rusiyeden Meclis faaliyetine yasaqnı lâğu etüv aqqında Birleşken Milletler Halqara mahkemesiniñ ara qararı, Avropada Havfsızlıq ve İşbirlik Teşkilâtı Parlament Assambleyasınıñ rezolütsiyalarnı icra etmege talap etmek.
2. Küç-quvetni birleştirmek içün Avropada Havfsızlıq ve İşbirlik Teşkilâtınıñ başqa halqara teşkilâtlarnen daimiy dialognı qurmaq.
Rusiyege:
1. Birleşken Milletler Halqara mahkemesiniñ ara qararını icra etip, Rusiyeniñ Yuqarı mahkemesiniñ Meclisni yasaq etüvine dair qararnı lâğu etmek ve Mecliske Qırımda işlemege bermek.
2. Qırımnı nezareti altında tutqan işğalci devlet olaraq halqara uquqnıñ qaidelerine köre bütün mecburiyetlerini icra etmek.