Mültimedia

Cuma künü, 19 avgustta saat 15.30 Kiyev şeher devlet memuriyetinde ‘Qırım-kelecekke nazar’ adlı Tesis Forum olıp keçti. Tedbir devamında spikerler RF tarafından Qırım işğaliniñ neticeleri, yarımadanıñ deokkupatsıya ve kelecekte  inkişafı kibi meselelerini muzakere ettiler.

Spikerler:

Mustafa Cemilev- qırımtatar halq lideri, cemaat erbabı, huquqqoruyıcı, dissident areketiniñ iştirakçisi, sabıq siyasiy mahbüs, Ukraina halq deputatı;

İgor Kozlovskiy- alim, tarihçi, felsefeci, cemaat erbabı;

Eskender Bariyev - Qırımtatar resurs merkeziniñ reisi, qırımtatar Milliy Meclisi çetel işler ve huquq meseleleri boyunca idaresiniñ başı;

Refat Çubarov- siyaset, cemaat erbabı, qırımtatar Milliy Meclis reisi;

Gulnara Abdullayeva- istorik, jurnalist, telealıpbarıcı, cemaat erbabı;

Natalya Lütikova- cemaat erbabı, volontör, ‘Ösmürlerniñ nazarında işğal’ leyhasınıñ yolbaşçısı;

Vladimir Aryev - siyasiy, cemaat erbabı, jurnalist, Ukraina halq deputatı;

Yevgeniy Yejov - leyhalarnıñ baş mimarı;

Vladimir Baluh - faal cemaatçı, sabıq siyasiy mahbüs.

 Lüdmila Korotkih- QRM meneceri;

Yevgeniy Hlobistov- i.i.n. ‘Kiyev-Mogilãn akademiya’ Milliy universitetiniñ ekologiya kafedrasınıñ professorı,  Ukraina iqtisadiy ilimler Akademiyasınıñ akademigi, QRM-niñ  etraftaki tabiatnı qoruv ve Qırımnıñ inkişafı boyunca ekspert keñeşiniñ azası.

 Eskender Bariyev öz maruzasında 1783 senesinden soñra Rusiye imperiyasınıñ ve 2014 senesi Rusiye Federatsıyasınıñ kolonial siyaseti arasında ortaq noqtalarını qayd etti. Qırımdan qırımtatarlarnı sürgün etilmesiniñ 3 dalğası ve olarnıñ neticesinde ealiniñ içtimaiy ve milliy-etnografik  tertibi nasıl deñişkenini añlattı.

 ‘Usullar, yazıq ki, hiç deñişmey. Taqipler, tutuqlamalar, hapis, işkenceler vastasınen Qırım tamır halqı basqı altına alına ve Qırım territoriyası Rusiye vatanşalarınen toldurıla’,- qayd etti o.

Lüdmila Korotkih öz çıqışında yarımadada huquq üstünliginiñ, insan haqlarınıñ, tiklenmesi, tamır halqlar kütleviy haqlarınıñ amelge keçirilmesi haqqında bahs etti.

 ‘Qırım reintegratsıyası bütün Ukrainanıñ cenkten soñ tiklenikmesi çerçivesinde olıp keçecegini añlar ekenmiz, insaniyetlikke qarşı cinayetler, insan haqlarınıñ bozuluvları halqara teşkilãtlarda baqılacağını añlaymız. Teşkilãtımız  tarafından şahsiy insan haqlarınıñ 5000 yaqın bozuluvı qayd etilgen edi’,- urğuladı o.

 Yevgeniy Hlobistov Qırım işğaliniñ ekologik neticeleri haqqında añlattı.

 ‘Qırımda işğalden soñra ekologik vaziyetniñ araştırması şunı köstere ki, yarımadanı inkişaf etmek yerine arbiy bazağa çevirgenler. Her hangi inşaatnıñ qurulması qanunğa qarşı yapılğan.  Yazıq ki, hiç bir ekologik konventsıyada onı bozuvı içün mesüliyetlik közde tutulmağan’,- añlattı o.

Ekspertniñ fikrine köre, Ukraina içtimaiy-iqtisadiy, ekologik, demografik siyasetini semereli şekillendirmek ve işğal devamında yarımadada yüz bergen deñişmelerini közde tutmalı. Ukraina, biz kelecegimizni bir devlet içinde körgenimizni añlamaq ve yarımadanıñ reintegratsıyası haqqında tüşünmeli.